Đến thời điểm hiện tại, có lẽ chẳng cần phải nói thêm về ý nghĩa của việc “dừng” trên bất kỳ hành trình nào – từ cuộc đua thể thao cho đến con đường sự nghiệp. Giống như kỹ thuật hãm tốc trong một chặng marathon, một khoảng nghỉ sự nghiệp – hay “career break” – cũng đòi hỏi sự chuẩn bị để tạm ngưng một cách an toàn và hồi sức hiệu quả.
Thế nhưng, dừng lại chưa bao giờ là chuyện đơn giản. Không có một công thức chuẩn nào cho việc tạm nghỉ, cũng như chẳng có khung kế hoạch hoàn hảo nào có thể áp lên tất cả. Mỗi người sẽ có cách riêng để nhận diện giới hạn, xác lập gia tốc, và tìm về nhịp sống của chính mình. Vậy nên, Py ghi lại trải nghiệm của mình ở đây với ý niệm thêm một câu chuyện, một source tham khảo để những suy nghĩ mệt mỏi có nơi được thấu hiểu và những tinh thần cầu tiến có thêm luận điểm để quyết định.
Burnout
Py gọi nó là cảm giác của những buổi sáng thức dậy, dù công việc không quá áp lực, nhưng đầu óc cứ trôi trong một lớp sương mù dày đặc. Cơ thể không phản ứng với deadline, tâm trí thì lửng lơ giữa hàng tá việc cần làm mà không biết bắt đầu từ đâu. Và rồi đến cuối ngày, khi danh mục task đã gạch đi gần hết mà vẫn cứ thấy trống vắng, vô định. Nếu bạn đã từng kiệt sức đến mức không còn đủ sức để “động viên chính mình” – thì có lẽ bạn sẽ hiểu Py lúc đó. Burnout là thứ không đến một cách ồn ào. Nó đến lặng lẽ, dày vò từng chút một, như thể mỗi ngày sống là đang tự xé đi một mảnh của chính mình.
Một phần ưu tư của những ngày burn out đó đã được gửi lại ở bài viết “Thời không gọi tên”. Nhưng phần nhiều còn lại thì cứ quanh quẩn trong tâm trí, chực chờ những giây phút không cần suy nghĩ về công việc thì lại xuất hiện. Câu trả lời cho câu hỏi “Vì sao mình chọn đi làm và vì sao mình chọn nghề này?” bỗng chốc trở nên mơ hồ. Thế là theo lẽ tự nhiên, lượng thay đổi đủ sẽ dẫn đến biến đổi chất, khi trầm tư đến một khoảng nhất định, Py quyết định: ngừng burn out.
Planning to Break
Thế là Py ngồi xuống viết lại những dự định cụ thể cho cuộc sống, công việc sắp tới. Bắt đầu từ việc tái định nghĩa mối quan hệ giữa Py với công việc. Py ghi ra chi tiết công việc sẽ có vai trò như thế nào trong cuộc sống của mình sau một khoảng thời gian tương đối dài chỉ đi làm như một “lẽ” mà ai cũng như vậy. Nói một cách hoa mỹ, Py muốn đi làm “tỉnh thức” hơn thay vì chỉ duy trì như thói quen.
Cụ thể, sau khi đã tái định vị mối quan hệ với công việc, Py có SoW và JD rõ ràng hơn cho job làm sản phẩm trong giai đoạn 1-3 năm tới. Đi kèm theo đó là bucket list được cập nhật đến năm 2024 với những danh mục chắc cũng quen thuộc với nhiều người: đi du lịch nước ngoài, học thêm kỹ năng mới… Py không phải là người thường xuyên viết ra các dự định hay lập trước kế hoạch hàng năm, hàng quý. Cũng vì vậy mà khi viết, Py cũng chỉ đơn thuần “viết” chứ không đặt nặng quá nhiều về format hay đề mục nội dung, tất cả chỉ là một danh sách SoW, JD, Bucket List đơn giản được soạn trên Google Docs, dĩ nhiên trong đó có mục “Career Break”.
Rồi phải qua đôi buổi cà phê với các anh chị đi trước, Py mới dần tự tin hơn với dự định tạm nghỉ. Py đã tự vấn và tự nhắc nhở bản thân mình nhiều lần về việc: cách tốt nhất để giải quyết vấn đề là đối mặt với nó. Do đó, “break” với Py không phải trốn tránh với những sự vụ không như ý mà chỉ là cho bản thân cơ hội thử một phương pháp hồi sức mới. Py thật sự muốn bản thân có khoảng vài tháng cách ly hoàn toàn khỏi công việc, tạm ngưng dùng trách nhiệm, sự phát triển, tiền lương như một loại morphine để duy trì trạng thái đi làm. Py muốn mình đứng ở một góc độ khác nhìn cách mình tiếp cận với vị trí “nô lệ tư bản”.
Không phủ nhận, chọn “break” đồng nghĩa với việc cần giải quyết hàng tá các rủi ro như cơ hội nghề nghiệp, mối quan hệ, và áp lực nhất là làm thế nào để duy trì dòng tiền ổn định trong thời gian break. Cũng vì vậy mà theo hoạch định ban đầu, Py định sẽ “break” vào khoảng 2-3 năm nữa – kể từ thời điểm có ý tưởng về việc tạm dừng. Đây là khoảng thời gian Py dành để giải quyết nhiều vấn đề ở mức độ ưu tiên cao hơn, đồng thời kịp chuẩn bị về mặt tài chính cũng như lập kế hoạch chi tiết cho những việc sẽ làm trong giai đoạn break.
Mà dường như 2025 vận hành như đúng năng lượng số 9, mọi dự định đều đến ngày hái quả. Vì vài lý do bất khả kháng, Py break sớm hơn dự định (rất nhiều).
Career Break
Bước vào giai đoạn nghỉ mà chưa có “plan”, thật sự, Py bị chơi vơi. Py mất khoảng 1-2 tuần để có thể làm quen lại với nhịp sống bớt hối hả của việc đi làm: thức khuya, dậy muộn, đối thoại với những suy nghĩ thất bại, tự động viên bản thân, overthinking về một tương lai xa xôi… Cũng có thể nói đây là những biểu hiện bình thường khi cắt cơn nghiện việc một cách đột ngột. Càng như vậy, Py lại càng quyết tâm “break”.
Chia sẻ thêm một chút về quan điểm cá nhân, Py không định “break” để kinh doanh, MMO… hay làm gì đó để thoát ly hoàn toàn khỏi tiền lương cùng những gánh nặng vô hình. Mà chỉ là tạm dừng để tiếp tục vững bước trên đoạn đường trường sắp tới. Nên giai đoạn này, Py bật trạng thái để việc tìm mình chứ không hối hả tìm việc, với mong muốn có thể dành nhiều thời gian hơn cho các dự định khác.
Dĩ nhiên, Py không để mình lạc lõng quá lâu, sau khi “lười” đủ, Py bắt đầu viết ra kế hoạch break. Đồng hành cùng Py trong đoạn này là bộ Career Break Kit, một cách vui gọi những công cụ Py sử dụng, gồm:
- Goal Tracker
Những năm đi làm đã vô tình rèn cho Py một thói quen kỷ luật với thời gian: mấy giờ đi ngủ, mấy giờ thức dậy, ngày trong tuần thì đi làm, cuối tuần thì dành cho dự án cá nhân hoặc nghỉ ngơi. Nhưng khi không còn “thứ Hai” hay “cuối tuần” nào để phân biệt nữa, Py bắt đầu trôi lạc giữa hàng tá dự định. Chỉ có thói quen cuối tuần là còn giữ được chút ổn định, còn lại thì trong tuần, ngày nào cũng bắt đầu với nhiều ý định mà chẳng cái nào được làm đến nơi đến chốn.
Vậy nên, Py quay về với Goal Tracker – một template nhỏ giúp gom lại những dự định đang bay tứ tán, rồi lên kế hoạch hành động cho vài tháng tới. Kết hợp cùng Google Calendar, Py dần hoàn thành được những việc đã ấp ủ từ lâu: liên lạc lại với vài mối quan hệ cũ, tranh thủ học các khoá AI trên Coursera trong thời gian trial, mày mò thêm các công cụ AI, tự customize vài GPTbot phục vụ công việc hằng ngày, và viết lại hành trình dài hơi hơn cho Anpylogue…. Đến tháng thứ hai của kỳ “break”, Py nhận ra một điều rất rõ: “Càng kỷ luật, càng tự do.” - Simple Budget
Py dùng để ghi lại dòng tiền cũng như hoạch định tài chính trong ngắn hạn (<3 tháng). Phải nhờ giai đoạn nghỉ này mà Py mới có động lực để tìm hiểu thêm về Bảo hiểm thất nghiệp, Bảo hiểm xã hội – những nguồn “thu” bổ sung trong giai đoạn break. Hành động “đếm tiền” cũng giúp Py xây dựng thói quen chi tiêu hiệu quả hơn, đơn giản nhất là tính chính xác nhóm định phí và ước lượng nhóm biến phí hàng tháng – có lẽ Py sẽ viết thêm về chủ đề tài chính cá nhân ở một bài viết khác vì có quá nhiều bài học muốn chia sẻ về chủ đề này. - Job Tracker
Mặc dù để việc tìm mình nhưng không đồng nghĩa với thả trôi. Py vẫn giữ thói quen lập danh sách các vị trí và công ty ứng tuyển. Ít nhất tránh được các tình huống không nên có, ví dụ như HR gọi đến nhưng không rõ mình đã apply cho công ty nào. Trộm vía (x3 lần) Py đã có offer(s) từ các jobs được track theo template này, mong rằng điều tương tự cũng sẽ đến với các bạn đang tìm việc hoặc muốn tìm thử thách mới.
Dù kỳ “break” này không đến đúng theo kế hoạch, nhưng có lẽ nó đã đến đúng lúc – lúc mà Py cần một khoảng lặng để nhìn lại, để sắp xếp lại những điều tưởng chừng đã quen thuộc, và để nhớ rằng: đôi khi, dừng lại không phải là bước lùi, mà là một cách khác để tiến về phía trước. Py không chắc tương lai sẽ diễn ra đúng như những gì đã viết trong Goal Tracker hay Bucket List. Nhưng chí ít, Py biết mình đã quay lại với một tâm thế rõ ràng hơn – không vội vàng, không tự gây áp lực, và nhất là không còn chạy mà quên mất lý do bắt đầu. Nếu bạn đang nghĩ đến một khoảng nghỉ cho riêng mình, Py mong bạn sẽ có đủ dũng cảm để lắng nghe chính mình, và đủ yêu thương để cho phép mình dừng lại – không phải vì yếu đuối, mà vì bạn xứng đáng với một khởi đầu mới lành lặn hơn.
Và hãy nhớ, đừng “break” khi chưa chuẩn bị – nhất là trong bối cảnh hiện tại, khi thị trường vẫn chưa có nhiều tín hiệu phục hồi rõ ràng, và các nhà tuyển dụng vẫn sẵn sàng bỏ thời gian, công sức để tìm kiếm một ứng viên “phù hợp” nhất, chứ không chỉ dừng lại ở mức “được việc”. Thẳng thắn tự hỏi “Nghỉ rồi làm gì?” là điều Py từng làm khi đứng trước lựa chọn tạm dừng. May mắn thay, Py đã tìm được câu trả lời cho riêng mình. Cũng chính vì thế, dù kỳ nghỉ diễn ra không đúng như kế hoạch, Py vẫn có thể thích nghi nhờ đã xác định được mục tiêu ngay từ đầu.
Cám ơn bạn đã nán lại cho đến những dòng cuối cùng này.
Chúc bạn đủ yên để dừng lại, và đủ vững để bắt đầu lại – theo cách của riêng mình.
Anpy
P.S. Py đã đính kèm link Google Drive/Spreadsheet cho các template nói trên – nếu bạn không truy cập được, cứ thoải mái drop request hoặc để lại bình luận ngay dưới bài viết này nha. Py sẽ phản hồi sớm nhất có thể.
Leave a Reply