Thật ra gần đây Py thường đọc các bài viết về đề tài “nghỉ việc”, “động lực đi làm” để làm bài nhóm theo yêu cầu của chương trình học, nên tranh thủ ít thời gian ghi lại vài dòng suy nghĩ về chủ đề bất hữu này.
Theo các tài liệu…
Gen Z đang trở thành một phần quan trọng trong lực lượng lao động — và việc hiểu các bạn không còn là “nice to have”, mà là điều kiện sống còn cho doanh nghiệp. Theo ManpowerGroup, đến năm 2030, Gen Z sẽ chiếm khoảng 1/3 lực lượng lao động toàn cầu. Nghĩa là, phần lớn đội ngũ đang và sẽ vận hành tổ chức trong 5–10 năm tới đều thuộc thế hệ này. Họ không chỉ mang theo tư duy trẻ, năng động và nhạy bén với công nghệ, mà còn góp phần định hình lại cách làm việc, cách quản lý và thậm chí là cách doanh nghiệp nói về “giá trị” (World Economic Forum, 2023).
Nhưng khác với các thế hệ trước, Gen Z không xem công việc chỉ là phương tiện để sống. Họ tìm kiếm ý nghĩa, cơ hội học hỏi và sự cân bằng tinh thần, hơn là một vị trí ổn định lâu dài. Báo cáo của Deloitte (2025) cho thấy, ba yếu tố ảnh hưởng lớn nhất đến quyết định nghề nghiệp của Gen Z là “money, meaning, and well-being” – tức là thu nhập, ý nghĩa cá nhân và sức khỏe tinh thần (Deloitte, 2025). Đồng thời, khoảng 89% Gen Z cho biết cảm giác có “purpose” (mục đích sống) là yếu tố then chốt quyết định sự hài lòng và sức khỏe tinh thần trong công việc (Deloitte, 2025).
Ở khía cạnh động lực, nghiên cứu của MDPI (2024) chỉ ra rằng Gen Z coi trọng việc được công nhận, được phát triển kỹ năng và có môi trường hỗ trợ thể hiện cá tính. Họ ưu tiên sự học hỏi và phát triển bản thân, hơn là việc chỉ “đi làm để có việc”. Tuy nhiên, theo khảo sát của Gallup (2024), mức độ gắn kết công việc của nhóm lao động trẻ này chỉ đạt khoảng 31%, thấp nhất trong vòng một thập kỷ. Gallup cũng chỉ ra rằng nhóm nhân viên trẻ nhất ghi nhận mức giảm lớn nhất ở những yếu tố then chốt như “feeling cared about, having opportunities to learn and grow, and feeling connected to the mission or purpose of their organization” – cảm giác được quan tâm, có cơ hội phát triển và gắn kết với sứ mệnh tổ chức (Gallup, 2024).
Tại Việt Nam, con số này thể hiện rất rõ: 76% Gen Z cho biết các bạn chọn công việc vì cơ hội phát triển và thử thách, trong khi chỉ 30% ưu tiên sự ổn định (Talentnet Group, 2024). Điều này cho thấy, dù có nhiều năng lượng và khát vọng, phần lớn Gen Z vẫn đang chật vật trên hành trình tìm ra điều mình thật sự muốn theo đuổi — và doanh nghiệp nào hiểu được điều đó sớm, sẽ có cơ hội lớn hơn trong việc thu hút và giữ chân thế hệ lao động mới này.
Ở góc nhìn toàn cầu, World Economic Forum (2023) nhận định rằng Gen Z đang “redefining value” — tái định nghĩa giá trị, khi các bạn ưu tiên tính minh bạch, bền vững và tác động xã hội hơn là danh tiếng hay quyền lực. Họ tìm kiếm “purpose over prestige, and flexibility over hierarchy” — mục đích hơn là địa vị, sự linh hoạt hơn là cấu trúc cứng nhắc (World Economic Forum, 2023).
Tất cả những dữ kiện này cùng dẫn đến một thông điệp rõ ràng: Gen Z không chỉ muốn một công việc, các bạn muốn một hành trình — nơi các bạn được học, được thử, được thấu hiểu và được tin tưởng.
Góc nhìn của Py…
Theo tiến trình phát triển xã hội, dường như các bạn trẻ hiện tại có nhiều điều kiện và nguồn lực để quan tâm đến câu hỏi lớn của cuộc đời — đi tìm ý nghĩa tồn tại — sớm hơn các thế hệ trước. Nếu đâu đó Millennials cần phải ưu tiên giải bài toán “ăn no mặc ấm”, thì Gen Z đã có thể bắt đầu game “ăn ngon mặc đẹp” ngay từ những ngày đầu đi làm. Chỉ là, có một chút chủ quan, Py thấy nhiều bạn vẫn chưa thật sự nghiêm túc với hành trình này.
Dẫu biết mỗi người có những ngã rẽ và chặng hành trình riêng, việc dừng lại để “chữa lành”, hay thả trôi bản thân trở thành “zombie công sở” đôi khi cũng mang đến những tác động tích cực nhất định. Chỉ là, nó không nên trở thành cái cớ để trì hoãn việc hành động. Vì rồi, chính hành động mới là cách duy nhất để mình tiến về phía trước – và hiểu rõ hơn về chính mình.
Nếu chưa biết mình thích gì, hãy bắt đầu với công việc mình ít ghét nhất – hoặc đơn giản là cơ hội đang có ở thời điểm này. Làm nó thật nghiêm túc, như thể đây là lần duy nhất trong đời bạn được làm công việc ấy. Với Py, đó là cách hữu hiệu nhất để thu thập dữ liệu về bản thân – về điểm mạnh, điểm yếu, và điều gì khiến mình thực sự hứng khởi hay kiệt sức. Ít nhất, qua mỗi trải nghiệm như vậy, nếu vẫn chưa tìm thấy “thứ phù hợp”, thì cũng có thể loại bỏ một vài khả năng khỏi danh sách cần thử.
Ví dụ, nếu không có ba tháng thực tập đúng chuyên ngành – từ việc đối chiếu từng mẫu chứng từ để đảm bảo thông tin chuẩn xác, đến những lần chạy ngược xuôi ra cảng Cát Lái để kiểm tra lô hàng thông quan thành công hay chưa – thì có lẽ Py chưa đủ lý do để từ bỏ mục tiêu “làm đúng chuyên ngành”. Hay nếu không có khoảng thời gian gần một năm “chững lại” trong nghề Product, khi công việc chỉ xoay quanh việc phân tích yêu cầu, viết tài liệu, và tự loay hoay tìm hướng phát triển tiếp theo, thì có thể Py cũng chưa đủ tự tin để khẳng định rằng: mình vẫn còn thấy cái nghề này hay ho.
Rõ ràng, để tìm được ý nghĩa không hề dễ. Thậm chí, ngay cả khi tin rằng mình đã xác định được, vẫn có thể bạn sẽ bị “vũ trụ” thử thách bằng những bài test bất ngờ — để rồi nhận ra, có lẽ mình vẫn chưa thật sự hiểu đủ chính mình. Và đôi khi, cũng chẳng cần phải xác định rõ ràng mọi thứ ngay từ đầu. Bởi chính việc kiên trì với hướng đi đã chọn, với từng bước nhỏ trên hành trình ấy, sẽ dần đưa tụi mình đến gần hơn với đáp án hằng tìm kiếm.
Thế nên, việc suy nghĩ về “ý nghĩa” thật sự đáng quý – vì nó thể hiện thái độ sống hết mình, hay như Py hay nói, là sống có tâm. Nhưng con người vẫn chưa tiến hóa đến mức có thể chỉ dùng sức mạnh của suy nghĩ để tạo ra tác động, nên điều cần làm, vẫn là hành động. Đôi khi, cứ “phiến phiến đại đại” một chút – làm, sai, thử, rồi làm lại – mọi thứ sẽ dần rõ ràng hơn qua việc mình tương tác với thế giới, chứ không phải chỉ qua những cuộc đối thoại bất tận trong tâm trí.
- Deloitte. (2025). The 2025 Gen Z and Millennial Survey. Deloitte Global. Link.
- Gallup. (2024). Employee engagement sinks to a year low. Gallup Workplace. Link.
- ManpowerGroup. 2025. World of Work for Generation Z in 2025. Link.
- MDPI. (2024). Factors motivating Generation Z in the workplace. Administrative Sciences, 15(1), 29. Link.
- Talentnet Group. (2024). Động lực thúc đẩy Gen Z tại nơi làm việc. Talentnet Labour Trends Vietnam. Link.
- World Economic Forum. (2023). Gen Z: Banking, finance, and money trends. Link
Cám ơn bạn đã nán lại cho đến những dòng cuối cùng này.
Chúc bạn nhiều may mắn và bình an.
Anpy
Leave a Reply