Có đoạn (thời gian) Py nghĩ vui: thôi bây giờ quan trọng là lương thưởng và workload (khối lượng công việc), chứ title không quan trọng, dù việc được promote lên vị trí senior từng mang đến cho Py nhiều cảm xúc và động lực. Và đó chính là đoạn bị lạc như Py có chia sẻ ở bài viết “Người làm sản phẩm”, nên Py gửi lại đây vài dòng suy nghĩ sau khi về lại đúng đường.
“Lý thuyết”
Tùy theo mỗi công ty, mô hình nghề Product sẽ có phần khác biệt. Có nơi phân tầng rất rõ, mỗi bậc được gắn kèm tiêu chí và kỳ vọng riêng. Có nơi lại rất linh hoạt – bạn được giao nhiều hơn vì có thể làm được nhiều hơn, và cái gọi là “title” đôi khi chỉ là thứ đến sau cùng. Theo quan sát của Py qua các công ty đã từng làm việc thì về cơ bản sẽ có 2 “kiểu” lộ trình:
- Lộ trình truyền thống: Associate [X] > [X] > Senior [X] > [X] Director > Head of [X] (X là vai trò chuyên môn, ví dụ như PO, PM…)
Gọi là truyền thống vì bạn sẽ dễ dàng bắt gặp “ladder” này ở nhiều công ty. Việc được promote lên vị trí cao hơn thường phụ thuộc (số năm) kinh nghiệm, phạm vi trách nhiệm – tương ứng với bộ kỹ năng và mức độ thông thạo tương ứng (ví dụ Product Manager expectations by level của Intercom). Thường thì level cao hơn phải có kỹ năng quản trị (một phần của leadership) các thành viên ở level thấp hơn. - Lộ trình kết hợp: IC (Individual Contributor) và Manager.
Bạn có thể trở thành một Senior Individual Contributor mà không cần quản lý người nào, nếu chuyên môn của bạn đủ mạnh và tạo được tác động rõ rệt. Hoặc nếu bạn muốn dẫn dắt con người, bạn sẽ đi theo nhánh People Manager (ví dụ Product Management Career Paths theo Productfolio)
Việc tự định hình bản thân muốn theo đuổi career path nào góp phần giúp Py xác định các công cụ cần có trong bộ hành nghề, tự neo lại sự tập trung của bản thân vào các nhóm kỹ năng phù hợp với điểm mạnh/yếu của mình và nhu cầu của công ty, thị trường, thay vì cố gắng nhồi nhét biết làm càng nhiều thứ càng tốt – sai lầm phổ biến của những người đi trên con đường vừa học vừa làm.
“Tính địa phương”
Một trong những điều Py thấy rõ nhất sau khi chuyển qua nhiều team, nhiều tổ chức khác nhau, đó là cách định nghĩa về “Title” không hề giống nhau. Ví dụ như Senior: có công ty (hoặc thậm chí ở phạm vi team), senior là người lên strategy, làm roadmap, chịu trách nhiệm cho outcome và cả delivery. Có nơi, Senior chỉ cần giỏi logic, biết dọn backlog và lên report. Kết hợp với những định nghĩa còn nhiều điểm chồng chéo giữa các vị trí chuyên môn như BA, PO, PM thì việc quan trọng nhất nên làm là:
- Đọc kỹ JD nếu đang ứng tuyển vào một vị trí công việc mới.
Có thể lọc nhanh các vị trí phù hợp với năng lực hiện tại theo yêu cầu về số năm kinh nghiệm, nhưng sau cùng vẫn là SoW của vị trí đó. Vì phần này mới thể hiện rõ ứng viên cần đáp ứng những yêu cầu gì về kỹ năng và độ thông thạo. Đừng ngần ngại trao đổi thêm với recruiter vì bước đệm này sẽ giúp cả hai bên tiết kiệm được kha khá thời gian cho nhau. - Làm rõ yêu cầu đối với vị trí thăng tiến tiếp theo
Thẳng thắn trao đổi với Line Manager (hoặc Lead trực tiếp) về mong muốn được thăng tiến để cùng vạch ra “luật chơi”, xem mình có thể được nhận những loại dự án nào, quyết định những việc gì, hay đạt KPI nào để đủ cơ sở chứng minh năng lực đạt chuẩn (hoặc cũng có thể theo chiều ngược lại từ manager đến team member). Một vài công ty (như MoMo và Zalopay) cũng có sẵn career path cho một vài vị trí nên có thể tham khảo thêm thông tin này từ HR.
Hơn cả title
Lần được promote lên senior thật sự có nhiều ý nghĩa với Py – điểm đánh dấu mình đã “tới nơi”, đã đủ đầy năng lực và có thể thôi băn khoăn về vị trí của mình trong nghề. Nhưng không chỉ vậy, điều quan trọng hơn là Py thấy mình khác: không phải là người đã biết hết, mà là người đủ bình tĩnh để hỏi lại những điều tưởng chừng rất hiển nhiên; đủ cẩn trọng để không chạy theo mọi thứ mới, nhưng cũng đủ dũng cảm để bước ra khỏi cách làm cũ.
Nếu sự công nhận bên trong đến cùng với bên ngoài thì thật sự may mắn, còn nếu đến không cùng lúc thì xem như mọi thứ đang ở giai đoạn kết nụ, đủ nắng hoa sẽ nở. Vì dĩ nhiên: title vẫn quan trọng. Đó là cách thế giới ghi nhận hành trình nỗ lực của bạn, là một yếu tố ảnh hưởng việc xét lương, thăng tiến. Dù vậy, bên cạnh mốc đích danh xưng, đừng quên nhắc mình trả lời những câu hỏi: bạn đang học được gì, tự phát triển ra sao,…? Hoặc thử nhìn ở một lát cắt khác – liệu bạn có thật sự muốn đảm nhận những trách nhiệm mà vai trò cao hơn đòi hỏi?
Như Py của những ngày này nhìn lại: điều giữ Py lại với nghề không phải là danh xưng, mà là cảm giác mỗi ngày vẫn còn học được điều gì đó mới, vẫn còn giúp được ai đó tốt lên, và vẫn còn muốn đi tiếp. Nên nếu có thể giữ được những câu hỏi đó như một “bản đồ nội tâm”, thì hành trình làm nghề – dù có đi theo title nào – cũng sẽ là một hành trình xứng đáng.
Phần trích dẫn của bài viết này chỉ có Manager or individual contributor: Choosing the right career path. Vì trong bối cảnh hiện tại, đôi khi quyền “chọn” career path không nằm ở người đi làm nữa, mà phụ thuộc phần nhiều vào nhu cầu của thị trường. Chỉ là khi biết rõ mong muốn của mình thì việc quyết định đánh đổi hay không (chắc) cũng sẽ nhẹ nhàng hơn.
Cám ơn bạn đã nán lại cho đến những dòng cuối cùng này.
Chúc bạn nhiều may mắn và bình an.
Anpy
Leave a Reply