Khác với Tập trung (1), bài viết lần này “xôi thịt” hơn một chút! Cụ thể là vài mẹo nhỏ Py đã dùng và có tác dụng với chính mình.
1. Nghi thức
Với những gì Py từng đọc qua, cơ trong cơ thể người luôn tồn tại một cơ chế tự kích hoạt nào đó, nên mới có khái niệm ký ức của cơ bắp (muscle memory). Có lẽ não cũng vậy, nên nếu kiên trì tạo dựng một vài điểm “trigger” cho việc tập trung, mà Py đang gọi là nghi thức, thì sẽ có thể dễ dàng đưa chính mình vào trạng thái này. Theo Py hiểu thì đây là một kiểu ứng dụng của NLP, lập trình ngôn ngữ tư duy1.
Nghi thức dĩ nhiên có thể là bất cứ thứ gì – miễn là nó tạo ra tín hiệu đủ rõ để thông báo cho cơ thể rằng “trạng thái làm việc đang đến”. Và để não nhận biết được điều này, cần phải lặp đi lặp lại hành động trigger đó một cách có chủ đích. Chẳng hạn, bật nhạc và cà phê khi cần làm việc chuyên môn, ngồi thẳng lưng và đặt hai chân xuống đất lúc xử lý nhiều tài liệu,… Những hành động nhỏ như vậy, nếu được giữ đều, sẽ dần trở thành “công tắc” giúc bạn chuyển trạng thái nhanh hơn, không còn phải vật lộn để tìm lại sự tập trung mỗi khi ngồi vào bàn.
Ngoài ra, nghi thức nên đơn giản và dễ thực hiện – để bản thân “đủ” động lực thực hiện mỗi ngày. Không cần phải setup một quy trình phức tạp như: bàn làm việc phải sạch tinh tươm, laptop mở đúng tab, điện thoại để bên trái, sổ tay để bên phải… Vì điều quan trọng không nằm ở việc nghi thức “đẹp” hay “đủ”, mà là nó được lặp đi lặp lại một cách nhất quán – đủ để hình thành một phản xạ tâm lý.
2. Thiền
Py từng nghĩ thiền là thứ gì đó khá cao siêu. Như ngồi yên hàng tiếng đồng hồ, mắt nhắm hờ, lưng phải thẳng, không được nghĩ gì cả. Nhưng càng tìm hiểu, Py càng nhận ra: thiền, đơn giản hơn rất nhiều – chỉ cần mình thật sự có mặt trong khoảnh khắc hiện tại.
Ở thời điểm này, Py chỉ thực hành một dạng rất cơ bản: thiền thở. Mỗi sáng hoặc giữa ngày khi bắt đầu thấy tâm trí chộn rộn, Py sẽ bật một app đơn giản như Tide, chọn một nhịp thở nhẹ nhàng – thường là 4-4-4-4: hít vào 4 giây, giữ 4 giây, thở ra 4 giây, giữ 4 giây. Chừng đó là đủ, không cần cầu toàn, không cần “trống rỗng hoàn toàn”, không cần “phải thấy nhẹ lòng”. Chỉ cần mỗi lần hít vào – biết là mình đang hít vào. Mỗi lần thở ra – biết là mình đang thở ra. Mỗi lần nhận ra mình đang nghĩ lan man – thì chính việc nhận ra đó cũng là một phần của thiền.
Từ từ, mình bắt đầu xây dựng được một thứ năng lực mềm – đó là chọn lọc sự chú ý. Khi đã quen với việc nhận biết điều gì đang diễn ra, mình sẽ dần biết chọn điều gì đáng để giữ lại trong tâm trí, và điều gì có thể buông ra. Có thể bạn sẽ không ngay lập tức cảm nhận được sự khác biệt. Nhưng cũng như tập thể dục, mỗi lần ngồi lại thở, là một lần bạn rèn lại sức mạnh tinh thần. Và thời gian sẽ giúp bạn nhận thấy mình dần thay đổi.
3. Porodomo2
Py từng thử rất nhiều cách quản lý thời gian – từ viết to-do list, lên block lịch, dùng app đếm giờ… Nhưng phương pháp Pomodoro vẫn là thứ phù hợp nhất với nhịp làm việc và tính cách của mình. Nguyên tắc cơ bản rất đơn giản: tập trung 25 phút – nghỉ 5 phút. Một Pomodoro. Sau 4 Pomodoro thì nghỉ dài hơn, khoảng 15–20 phút. Nghe có vẻ sơ sài, nhưng chính sự đơn giản ấy lại là chìa khóa.
Cái hay của Pomodoro không chỉ nằm ở việc chia nhỏ thời gian, mà là tạo ra điểm dừng hợp lý. Nó giúp mình không bị cuốn theo kiểu làm việc “tràn lan” – vốn rất dễ rơi vào trạng thái cạn năng lượng nhưng vẫn cố “cày tiếp”. Với Pomodoro, Py học được cách dừng lại khi còn đang hứng thú – để giữ được nhịp dài hơi cho một ngày.
Chắc khoảng 2–3 năm sau gì đó Py mới cảm nhận rõ ràng hơn về sự thay đổi. Đặc biệt là trong những tuần làm việc căng, nhiều đầu việc cần “lao vào mà làm” – Py vẫn có thể giữ được nhịp, không quá hoảng loạn , cũng không bị cuốn đi (trộm vía). Nhưng nếu chỉ nói về hiệu suất thì có vẻ vẫn hơi hẹp.
Vì điều Py biết ơn nhất không phải là việc có thể tập trung hàng giờ liền, mà là việc mình có mặt trọn vẹn hơn – khi đang làm việc, khi đang nghe một người bạn tâm sự, khi đang pha một ly cà phê giữa trưa. Nhờ những lần quay về hơi thở, những nhịp Pomodoro đều đặn, những nghi thức nhỏ được lặp đi lặp lại – mà Py dần học được cách sống chậm hơn một nhịp. Không còn “sống kiểu đa nhiệm” cả trong tâm trí như trước.
Tập trung, hoá ra, không chỉ là chuyện công việc. Đó còn là cách mình lựa chọn điều gì xứng đáng có mặt trong tâm trí mình – ở thời điểm này.
- Robbins, T. (n.d.). NLP Techniques: Discover how NLP works & improve your life. Tony Robbins. Retrieved September 9, 2025, from link
- The Present Writer. (2023, September 1). Công cụ hiệu năng mình không thể sống thiếu [Video]. YouTube
Cám ơn bạn đã nán lại cho đến những dòng cuối cùng này.
Chúc bạn nhiều may mắn và bình an.
Anpy
Leave a Reply